سرگیجه چیست؟

تمرینات توانبخشی

تمرینات توانبخشی در بعضی موارد می‌تواند به تسکین علائم کمک کند.

مانور اپلی (Epley) برای سرگیجه وضعیتی حمله‌ای خوش‌خیم

اگر سرگیجه ناشی از سرگیجه وضیعتی خوش‌خیم ( BPPV) باشد، ممکن است تکنیکی به نام مانور اپلی کمک کند.

این مانور قصد دارد تا ذرات کربنات کلسیم را از مجاری نیم‌دایره‌ای به اندام‌های اوتولیت برگرداند، جایی که احتمال بروز علائم در گوش داخلی کمتر می شود.

برای سرگیجه وضعیتی خوش‌خیم گوش داخلی چپ مراحل زیر را انجام دهید:

1. روی تخت بنشینید و بالش را در پشت بدن قرار دهید.
2. سر را 45 درجه به سمت چپ بچرخانید.
3. سر را در حالت ایستاده قرار دهید، با شانه‌ها روی بالش دراز بکشید تا سر کمی خم شود و تخت را لمس کند. 30 ثانیه نگه‌دارید.
4. سر را به 90 درجه به سمت راست بچرخانید و 30 ثانیه نگه‌دارید.
5. بدن و سر را در موقعیت‌های فعلی خود، 90 درجه به راست بچرخانید. 30 ثانیه نگه‌دارید.
6. به آرامی بنشینید و پاها را در سمت راست تخت پایین بیاورید.
7. چند دقیقه در‌حالی‌که گوش داخلی سازگاری را انجام می‌دهد‌، نگه‌دارید.

برای سرگیجه وضعیتی خوش‌خیم گوش داخلی راست، جهت چرخش سر و بدن و همچنین سمت تختخوابی که فرد در انتها روی آن قرار دارد، مخالف متن بالا است.

تمرینات توانبخشی برندت-داروف

این تمرینات ممکن است به جابجایی بلورهای رهاشده که منجر به سرگیجه می‌شود، کمک کند. ممکن است برای برخی از افراد این تمرین راحت‌تر از مانور اپلی باشد.

فرد باید به مدت 2 هفته هر روز صبح، بعدازظهر و عصر 5 مرتبه مراحل زیر را تکرار کند.

1. روی لبه تخت بنشینید.
2. بدون ایجاد ناراحتی، سر را 45 درجه به سمت چپ بچرخانید.
3. در سمت راست بدن خود دراز بکشید.
4. به مدت 30 ثانیه یا تا زمانی که سرگیجه متوقف شود، نگه‌دارید.
5. بنشینید و سر را به حالت مرکزی برگردانید.
6. سر را 45 درجه به سمت راست بچرخانید و سپس در سمت چپ دراز بکشید.
7. به مدت 30 ثانیه یا تا زمانی که سرگیجه متوقف شود، نگه‌دارید.
8. بنشینید و سر را به مرکز برگردانید.

اگر این تمرینات علائم را برطرف نکرد، به پزشک مراجعه کنید.

تشخیص سرگیجه

پزشک سعی دارد بفهمد که چه چیزی باعث سرگیجه شده است. او ابتدا فرد را معاینه می‌کند و درمورد احساس سرگیجه او سوال می کند.همچنین در مورد سوابق پزشکی بیمار، از جمله سابقه سردرد میگرنی یا آسیب‌دیدگی اخیر در سر یا عفونت گوش، سؤال خواهد کرد.

آزمون نیستاگموس

پزشک همچنین ممکن است سعی در تحریک نیستاگموس کند. زیرا می‌تواند باعث سرگیجه شود. نیستاگموس حالتی است که چشم‌ها غیرارادی معمولاً از یک طرف به طرف دیگر حرکت می‌کنند.

برای بررسی وجود نیستاگموس، پزشک ممکن است مانور زیر را انجام دهد:

1. پزشک به سرعت بیمار را از حالت نشسته به حالت درازکش روی نیمکت معاینه قرار می‌دهد.
2. قبل از این مانور سریع، سر چرخانده شده و 45 درجه به سمت طرف درگیر نگه داشته می‌شود، و در انتهای آن، بیش از انتهای نیمکت، سر 30 درجه پایین‌تر از وضعیت افقی بقیه بدن قرار می‌گیرد.

اگر بیمار مدت کوتاهی سرگیجه داشته باشد. و پزشک حرکات خاص چشم (نیستاگموس) را مشاهده کند. ممکن است نشان‌دهنده این باشد که بیمار سرگیجه دارد.

این بررسی با تعدادی آزمایش انجام می‌شود، از جمله:

• الکترونیستاگموگرافی (ENG): این آزمون به طور الکترونیکی نیستاگموس را ثبت می‌کند. بیمار هدستی را روی چشم‌هایش قرار می‌دهد تا الکترودها اطراف چشم او قرار بگیرند. سپس دستگاه حرکات چشم را اندازه‌گیری می‌کند.
• ویدئونیستاگموگرافی (VNG): این فن‌آوری جدیدتر است، با این آزمون ثبت ویدئویی نیستاگموس امکان‌پذیر است.

فرد مبتلا به سرگیجه عینک مخصوص که دارای دوربین فیلمبرداری است، را روی چشم‌هایش قرار می‌دهد. حرکات چشم افقی، عمودی و چرخشی چشم با استفاده از نور مادون قرمز ثبت می‌شود. کامپیوتر داده‌های جمع‌آوری شده را تجزیه و تحلیل می‌کند.

آزمون ضربه‌ی سر (The head impulse)

از بیمار خواسته می‌شود درحالی‌که سر را به سرعت به یک طرف حرکت می‌دهد، نگاه خود را بر روی نوک بینی پزشک ثابت کند.اگر بیمار بتواند حرکت چشم خود را روی بینی پزشک نگه‌دارد، آزمایش منفی است. علت این مشکل گوش داخلی نیست، بنابراین پزشک ممکن است آزمایشاتی را انجام دهد تا ببیند آیا این علائم ناشی از مشکل سیستم عصبی مرکزی مانند تنگ شدن رگ‌های خونی یا لخته شدن خون در مغز است.

در مواردی که بیمار نتواند در حین حرکت سریع سر، چشم را روی بینی پزشک نگه‌دارد، نتیجه مثبت است. بیمار به سرعت چشم خود را به عقب می‌اندازد تا بینی را نگاه کند.با تعیین این‌که آیا این اتفاق در هنگام حرکت سر به سمت چپ یا راست دیده می‌شود.پزشک میتواند گوش دارای اختلال را تشخیص دهد.بااین‌حال، نتیجه مثبت ممکن است به دلیل مشکل سیستم عصبی مرکزی باشد.

آزمون رومبرگ (Romberg)

پزشک از فرد می‌خواهد که در جای خود با دست‌ها در پهلوها و پاها کنار هم بایستد و از او می‌خواهد که چشم‌های خود را ببندند. اگر فرد با بستن چشم خود ناپایدار شود، این می‌تواند نشانه مشکل سیستم عصبی مرکزی (CNS) باشد.

تست فوکودا-آنتنبرگر (Fukuda-Unterberger)

پزشک از فرد درخواست می‌کند تا 30 ثانیه با چشمان بسته خود در محل قدم بزند. اگر به یک طرف بچرخد، ممکن است ضایعه‌ای را در لابیرنت گوش داخلی نشان دهد، که می‌تواند سبب سرگیجه محیطی شود.

بسته به نتایج این آزمایشات و آزمایشات دیگر، پزشک ممکن است برای بدست آوردن جزئیات بیشتر، سی‌تی اسکن (CT scan) یا اِم‌آر‌آی (MRI) را توصیه کند.