درباره سمعک ها از دو جهت می توان صحبت کرد. از نظر علم پزشکی سمعک دستگاهی است که به بهبود شنوایی افراد کم شنوا کمک میکند.ولی از نظر علم الکترونیک سمعک دستگاه الکترونیک کوچکی است که صدا را تقویت میکند و از سه قسمت اصلی (میکروفون، تقویت کننده و رسیور) تشکیل شده است.
به‌طورکلی، سمعک یک دستگاه کوچک و پیشرفته است. که با تقویت صدا باعث بهبود شنوایی کم‌شنوایان می‌شود.
در بیشتر کشورها، سمعکها جزو وسایل پزشکی می باشد.بر طبق قوانین سازمان غذا و دارو آمریکا دستگاه‌های تقویت‌کننده صدا از قبیل تقویت‌کننده صدا شخصی یا سایر دستگاه‌های ساده و معمولی تقویت‌کننده صدا را نمی‌توان، به عنوان سمعک تبلیغ و فروخت.
دستگاه‌های تقویت‌کننده صدا شخصی برای تقویت صداهای محیطی مناسب افرادی که مشکل شنوایی ندارند. اما سمعکها تقویت‌کننده‌های پیشرفته‌ای هستند. که با توجه به نوع و میزان کم‌شنوایی و همچنین سبک زندگی فرد طراحی، قالبگیری، تجویز و تنظیم می‌شوند.
سمعک‌های امروزه بسیار کوچک هستند.و داخل مجرای گوش یا پشت گوش قرار می‌گیرند. تکنولوژی‌های خیلی زیادی داخل آن‌ها تعبیه شده است.اما به‌طور کلی سمعکها سه قطعه اصلی دارند:
- میکروفون
- تقویت‌کننده
- رسیور (بلندگو)
میکروفون امواج صوتی را به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل میکند. تقویت‌کننده که آمپلی‌فایر خیلی پیشرفته‌ای است، سیگنال‌های الکتریکی را تقویت میکند. رسیور، بلندگو خیلی کوچکی است که سیگنال‌های الکتریکی را به امواج صوتی تبدیل کرده و به گوش می رساند.
بیشتر سمعکها با باتری کار می‌کنند. طول عمر باتری سمعک بستگی به تکنولوژی و اندازه سمعک دارد.باتری‌های کوچکتر طول عمر کوتاه‌تر و باتری‌های بزرگتر طول عمر بیشتری دارند.میانگین طول عمر باتری سمعک از 5 تا 15 روز است.
انتخاب بهترین سمعک برای شما بستگی به نوع و میزان کم‌شنوایی و سبک زندگی شما دارد.سمعک باید توسط شنوایی‌شناس تجویز شود.
نحوه دریافت سمعک
امروزه تکنولوژی سمعکها پیشرفته‌تر شده و از نظر اندازه هم خیلی کوچک شده‌اند. سمعکها متناسب با نیازهای افراد کم شنوا طراحی می‌شوند.و این امکان را به افراد کم شنوا می‌دهند تا در همه جنبه‌های زندگی فعال و با اعتماد به نفس مشارکت داشته باشند.
دریافت سمعک شامل 3 مرحله است:
تشخیص
مرحله اول ارزیابی شنوایی و انجام تست شنوایی‌سنجی است. در این مرحله شنوایی‌شناس ابتدا با اتوسکوپ گوش فرد را معاینه می کند.سپس تست شنوایی‌سنجی تن خالص و گفتار و در صورت نیاز سایر تست‌های مربوط به شنوایی را انجام می‌دهد.بر اساس نتایج این تست‌ها،شنوایی شناس درباره نوع و میزان کم شنوایی و تاثیر کم شنوایی در ارتباط شما با دیگران و سایر عوارض آن توضیحات لازم را می‌دهد. همچنین اگر نیاز به درمان دارویی یا جراحی داشتید، شما را به متخصص گوش و حلق و بینی ارجاع می‌دهد.
2. مشاوره
بعد از تشخیص نوع و میزان کم شنوایی،و مشخص شدن نیاز شما به استفاده از سمعک.شنوایی‌شناس درباره سمعک ها از نظر طراحی و تکنولوژی مشاوره‌های لازم را می‌دهد. سپس شما و ادیولوژیست با توجه به نوع و میزان کم شنوایی سبک زندگی، نیازهای شنیداری و بودجه شما در مورد انتخاب سمعک مناسب تصمیم‌گیری می‌کنید. بعد از تصمیم‌گیری در مورد مارک، مدل و قیمت سمعک، از گوش های شما قالبگیری می‌شود.
3. تنظیم و تحویل سمعک
بعد از آماده شدن سمعک و قالب سمعک ها مرحله بعدی تنظیم و تحویل است. در ابتدا قالب یا سمعک از نظر اندازه و راحتی در گوش بررسی می‌شود. قالب سمعک نباید باعث ناراحتی در گوش شود. سپس سمعک بر اساس آستانه‌های شنوایی فرد کم شنوا تنظیم و برنامه‌ریزی می‌شود. طریقه نگهداری، استفاده و شرایط گارانتی در این جلسه برای شما توضیح داده می‌شود. همچنین در این جلسه، شما می‌توانید قرار دادن و برداشتن سمعک روی گوش و تعویض باتری سمعک را بعد از آموزش تمرین کنید.
دوره سازگاری و عادت‌پذیری معمولا یک تا دو هفته طول می‌کشد. توصیه می‌شود بعد از آن برای تنظیم مجدد به شنوایی‌شناس خود مراجعه کنید. در این جلسه شنوایی‌شناس به سوالات شما پاسخ می‌دهد و سمعک شمارا ارزیابی میکند. تا حداکثر سودمندی را از سمعکتان تجربه کنید. ممکن است نیاز باشد شنوایی‌شناس تنظیمات سمعک شما را کمی تغییر دهد.
انتظارات و استفاده مستمر: کلیدی برای موفقیت
هنگام تجویز و تهیه سمعک این نکات را به ذهن بسپارید که سمعک برای بهبود شنوایی شما چه کارهای می‌تواند و چه کارهایی نمیتواند انجام دهد.
بهبود شنوایی:
بدون در نظر گرفتن این‌که تکنولوژی سمعک شما تا چه حدی پیشرفته است (به استثنا برخی موارد). اکثر سمعکها نمی‌توانند شنوایی شما را به حد طبیعی برگردانند. سمعکها مثل سایر پروتزها باعث می‌شوند تا عملکرد عضو یا حس مربوطه به میزان زیادی بهبود یابد، اما نمی‌توانند عملکرد طبیعی داشته باشند.
نوع و میزان کم شنوایی:
میزان رضایت‌مندی شما از سمعک خیلی به نوع و میزان کم شنوایی شما بستگی دارد.عملکرد سمعکها با توجه به نوع و میزان کم شنوایی افراد متفاوت است. معمولا 95 درصد افراد کم شنوا می‌توانند از سمعک استفاده کنند. اما میزان رضایت‌مندی و بهره‌مندی از سمعک در افراد مختلف با توجه به کم شنوایی آن‌ها مختلف است.
شنوایی در محیط‌های پُر سر و صدا:
هیچ سمعکی وجود ندارد که همه صداهای محیطی را فیلتر کند. با توجه به سطح تکنولوژی سمعکها، بعضی از آن‌ها انواع نویزهای محیطی را کمتر تقویت می‌کنند. و باعث می شود که در محیط‌های پُر سر و صدا فرد احساس راحتی بیشتری داشته باشد.
اندازه و راحتی:
قالب یا پوسته سمعک نامرئی باید مناسب و اندازه گوش شما باشد. هنگام استفاده از سمعک نباید درد، خونریزی و زخم احساس کنید. البته هفته اول شما وجود آن را در گوش‌تان احساس می‌کنید،ولی بعد از یک هفته عادی می شود.
صداها:
سمعکها باعث می‌شوند که شما:
1.صداهای آهسته را بشنوید. (مانند صدای کودکان، گفتار آهسته و سایر صداهای آهسته) که بدون سمعک این صداها را نمی‌شنیدید.
2.از شنیدن صداهای بلند و آزاردهنده جلوگیری میکند. البته صداهای خیلی بلند که برای افراد طبیعی آزاردهنده هست. ممکن است برای شما هم غیرقابل‌تحمل باشد.
سوت یا فیدبک:
موقع گذاشتن سمعک داخل گوش، شنیدن صدای سوت طبیعی است. ولی اگر سوت سمعک بعد از قرار گرفتن در گوش ادامه داشت. احتمالا سمعک به‌طور کامل داخل گوش قرار نگرفته یا این‌که قالب سمعک مناسب گوش شما نیست.
احساس رضایت:
به‌طور مستمر و حداقل روزی 8 ساعت از سمعکتان استفاده کنید. استفاده مستمر از سمعک باعث می‌شود کیفیت زندگی شما بهبود یابد و شما از سمعکتان احساس رضایت کنید.
دوره عادت‌پذیری:
در مدت عادت‌پذیری و سازگاری به توصیه‌های شنوایی‌شناس خود توجه کنید. بیشتر افراد قبل از این‌که به‌طور کامل از مزایای سمعک‌شان بهره‌مند شوند. نیاز به طی کردن دوره عادت‌پذیری دارند که ممکن است چند روز تا یک ماه طول بکشد.
سمعک چگونه کار میکند؟
سمعکها در بهبود شنوایی و درک گفتار افرادی که کم شنوایی انتقالی و حسی‌عصبی دارند مفید هستند.سمعک ارتعاشات صوتی را تقویت میکند. سلول‌های موئی باقیمانده گوش ارتعاشات بزرگتر را به سیگنال‌های عصبی تبدیل میکند. سپس این سیگنال‌ها به مغز ارسال می‌شوند. آسیب بیشتر به سلول‌های موئی، موجب کم شنوایی بیشتر و نیاز به تقویت بیشتر سمعک است. البته محدودیت‌هایی در میزان تقویت سمعک وجود دارد.در مواردی که گوش داخلی کاملا آسیب دیده حتی ارتعاشات صوتی بزرگ نیز به سیگنال عصبی تبدیل نمی‌شوند. در این موارد، سمعک کارایی لازم را ندارد.
خرید سمعک
اگر شما یا اطرافیانتان کم شنوایی دارید و قصد دارید از سمعک استفاده کنید. برای تهیه و خرید سمعک به شنوایی‌شناس (ادیولوژیست) مراجعه کنید. شنوایی‌شناس در زمینه شناسایی، تشخیص، توانبخشی و پایش بیماری‌های دستگاه شنوایی و دهلیزی گوش تخصص دارد. ارزیابی، تجویز و تنظیم سمعک، وسایل کمک ارتباطی، پیشنهاد و مشاوره انجام جراحی کاشت حلزون شنوایی و برنامه‌ریزی پروتز کاشت حلزون نیز بر عهده شنوایی‌شناس می باشد. تهیه سمعک از افراد غیرمتخصص توصیه نمی‌شود. زیرا ارزیابی، تجویز و تنظیم سمعک در حیطه علمی و کاملا تخصصی می باشد.
انواع سمعک
- سمعک‌های داخل گوشی
- سمعک نامرئی داخل مجرا (IIC)
- سمعک نامرئی کاملا داخل مجرا (CIC)
- سمعک داخل مجرا (ITC)
- سمعک داخل گوشی (ITE)
- سمعک‌های پشت گوشی
- سمعک پشت گوشی (BTE)
- سمعک پشت گوشی میکرو (Micro BTE)
- سمعک ریک (RIC)
- سمعک رایت (RITE)
آیا همه سمعکها به یک شیوه کار می‌کنند؟
با توجه به قطعات الکترونیک به‌کاررفته در سمعکها به‌طور متفاوت کار می‌کنند. سمعکها از نظر تکنولوژی به دو دسته اصلی آنالوگ یا دیجتیال تقسیم می‌شوند.
آنالوگ: سمعک‌های آنالوگ امواج صوتی را به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل می‌کنند. سپس این سیگنال‌ها تقویت می‌شوند. سمعک‌های آنالوگ، قابل‌برنامه ریزی و نیمه دیجیتال (دیجیتال تریمری) در این گروه قرار می‌گیرند.سمعک‌های آنالوگ قیمت پایین‌تری نسبت به سمعک‌های دیجیتال دارند.و در حال حاضر توسط کمپانی‌های بزرگ سمعک تولید نمی‌شوند.
دیجیتال: سمعک‌های دیجیتال امواج صوتی را قبل از تقویت به کدهای عددی، مشابه کد دوتایی کامپیوتر تبدیل می‌کنند. به علت این‌که کدها شامل اطلاعاتی درباره زیروبمی و بلندی صدا هستند. می‌توان سمعک را طوری تنظیم کرد که برخی فرکانس‌ها بیشتر تقویت شود. سمعک‌های دیجیتال به شنوایی‌شناس امکان تغییرات بیشتری در تنظیم سمعک می‌دهد. این سمعکها را همچنین می‌توان برنامه‌ریزی کرد تا روی صداهایی که از جهت مشخصی می‌آیند تمرکز کنند.سمعک‌های 100% دیجیتال، سمعک هوشمند و هوشمند وایرلس در این گروه طبقه‌بندی می‌شوند.
بهترین سمعک برای من کدام است؟
شما و شنوایی‌شناس‌تان باید سمعکی را انتخاب کنید.که برای نیازهای شنیداری و سبک زندگی شما مناسب‌ترین باشد.
بهترین سمعک برای شما، بستگی به نوع و میزان کم شنوایی تان دارد. اگر هر دو گوش‌تان کم شنوا باشد، معمولا دو سمعک توصیه می‌شود. زیرا دو سمعک سیگنال بیشتر و طبیعی‌تری برای مغز میفرستد و به درک گفتار بهتر و جهت‌یابی صداها کمک میکند.
قیمت سمعک نیز مسئله کلیدی است.سمعکها قیمت‌های متفاوتی دارند. مانند هر وسیله دیگری طراحی و ویژگی‌ها در قیمت موثر است. البته قیمت به تنهایی تعیین‌کننده بهترین سمعک برای شما نیست.
سمعک شنوایی طبیعی شما را بر نمی‌گرداند. اما سبب می‌شود که نسبت به قبل خیلی بهتر بشنوید. باید از سمعک به‌طور مستمر استفاده شود.پس سمعکی انتخاب کنید که برایتان راحت باشد و به‌آسانی بتوانید از آن استفاده کنید.
سوالاتی که قبل از تهیه و خرید بهتر است درباره سمعک ها بپرسید
قبل از تهیه و خرید سمعک، این سوالات مهم را از شنوایی‌شناس بپرسید:
- چه ویژگی‌هایی برای من بیشتر کارایی دارند؟
- قیمت سمعک و این‌که با توجه به هزینه بیشتر تکنولوژی‌های پیشرفته‌تر و جدیدتر، آیا ارزش دارد که من از این تکنولوژی‌ها استفاده کنم؟
- آیا امکان تست دوره آزمایشی وجود دارد؟ شرایط تست سمعک چگونه است ؟ برای تست سمعک یا مرجوع کردن بعد از دوره آزمایشی باید هزینه‌ای پرداخت شود؟
- مدت زمان گارانتی چند سال است؟ آیا گارانتی سمعک بین‌المللی هست؟ گارانتی شامل چه مواردی می شود؟
- برای تنظیم سمعک و ارزیابی شنوایی دوره‌ای در دوران گارانتی باید هزینه پرداخت کرد؟
- آیا امکان استفاده از تعرفه سمعک بیمه وجود دارد؟
چطور از سمعک نگهداری شود؟
- سمعکها را دور از گرما و رطوبت نگهدارید.
- همان‌طور که آموزش دیدید، سمعک را تمیز کنید. جرم و ترشحات گوش می‌تواند به سمعک آسیب بزند.
- به‌موقع فیلتر (وکس گارد) سمعک را تعویض کنید.
- هنگامی که سمعک روی گوش‌تان هست از اسپری مو یا محصولات مشابه استفاده نکنید.
- هنگامی که از سمعک استفاده نمی‌کنید، آن را خاموش کنید.
- باتری تمام شده را بلافاصله تعویض کنید.
- باتری‌های سمعک و خود سمعک را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگهداری کنید.
چگونه از سمعک استفاده کنیم؟
برای رضایت‌مندی کامل از سمعکتان باید صبور باشید. استفاده مرتب کمک میکند زودتر با سمعک سازگار شوید.
از ویژگی‌ها و مشخصات سمعک خود آگاه باشید. در حضور شنوایی‌شناش، طرز گذاشتن و برداشتن سمعک روی گوش، تمیز کردن آن، شناسایی سمعک گوش راست و چپ و جایگذاری باتری سمعک، تنظیم کردن ولوم و استفاده از برنامه‌های سمعک برای محیط‌های مختلف را تمرین کنید و یاد بگیرید. در صورت هرگونه سوال یا مشکل به شنوایی‌شناس خود مراجعه کنید.
هنگامی که اولین بار از سمعک استفاده می کنید ممکن است برخی موارد زیر را تجربه کنید:
- احساس ناراحت‌کننده ای دارم.معضی افراد ممکن است روزهای اول استفاده از سمعک، تاحدی احساس ناراحت‌کننده داشته باشند.با شنوایی‌شناس خود مشورت کنید. چند روز طول می‌کشد این احساس برطرف شود و به سمعک عادت کنید.
- صدای خودم خیلی بلند است.بسته شدن مجرای گوش باعث می‌شود، تا فرد صدای خودش را داخل سرش بلندتر بشنود. در روزهای اول استفاده از سمعک شایع است.معمولا در بیشتر افراد با گذشت زمان از بین می‌رود.
- سمعک من سوت می‌زند.صدای سوت سمعک علت های مختلفی دارد.ممکن است به دلیل قرار نگرفتن کامل قالب سمعک داخل گوش یا مناسب نبودن اندازه قالب یا پوسته سمعک باشد.یا انسداد مجرای گوش توسط جرم گوش یا ترشح و یا خراب بودن سمعک باشد.
- صدای نویز زمینه محیط را می‌شنوم.سمعک نمیتواند به طور کامل صداهایی را که شما می‌خواهید بشنوید، را از صداهایی که نمی‌خواهید بشنوید، جدا کند. البته سمعکها با توجه سطح تکنولوژی آن ها، نویزهای محیطی را کمتر و گفتار را بیشتر تقویت می‌کنند. بااین‌حال، گاهی‌اوقات ممکن است سمعک به تنظیم نیاز داشته باشد.
سمعک‌های کاشتنی یا قابل‌کاشت (Implantable Hearing Aid)
طرز کار این سمعکها با سمعک‌های توضیح داده شده در بالا متفاوت است. سمعک کاشتنی (قابل کاشت) کمک میکند که انتقال ارتعاشات صوتی به گوش داخلی افزایش یابد.
سمعک کاشتنی گوش میانی (MEI) وسیله کوچکی است. که به یکی از استخوانچه‌های گوش میانی متصل می‌شود. این سمعک به جای تقویت صدای رسیده به پرده گوش، مستقیم استخوانچه‌های گوش میانی را مرتعش میکند. نتیجه نهایی هر دو تکنیک تقویت ارتعاشات صوتی برای گوش داخلی است.
سمعک کاشت استخوانی (Bone conduction devices) وسیله کوچکی است، که به استخوان پشت گوش متصل می‌شود. این سمعک ارتعاشات صوتی را مستقیم از جمجمه به گوش داخلی انتقال می‌دهد. سمعک کاشت استخوانی معمولا برای افرادی است که مشکلات گوش میانی یا کم شنوایی یک‌طرفه دارند.
به علت این‌که برای کاشت این سمعکها نیاز به جراحی است، با متخصص گوش و حلق و بینی درباره مزایا و معایب سمعک‌های کاشتنی مشورت کنید.
برای اطلاعات بیشتر درباره سمعک ها و قیمت آن ها از کارشناسان دلآواسمعک مشاوره های لازم را دریافت کنید و مناسب ترین سمعک را تهیه نمایید.